Kuchnia berlińska

Kuchnia berlińska niesłusznie uważana jest za mało urozmaiconą, ograniczającą się do tradycyjnych dań z wieprzowiny, kapusty, ziemniaków i oczywiście piwa. Nic bardziej mylnego. Wszystko się zmieniło po obaleniu muru berlińskiego. Stolica Niemiec jest trzecim co do wielkości, po Londynie i Paryżu, miastem w Unii Europejskiej. Współczesny obraz kuchni niemieckiej, to lokalne bogactwo kulinarne i wpływ wielu kultur m.in. tureckiej, greckiej, polskiej, czeskiej, hiszpańskiej oraz Dalekiego Wschodu. Berlin słynie z największej liczby restauracji z gwiazdkami Michelin, a światowej sławy szefowie kuchni podnieśli gastronomię berlińską na bardzo wysoki poziom. 

 

Kuchnia niemiecka, a zwyczaje kulinarne w Berlinie, to dwie różne historie. Na zwyczaje wyraźny wpływ mają mieszkańcy, którzy przyjechali z różnych stron świata i zamieszkali w stolicy Niemiec. 

Jedno z charakterystycznych dań, przywiezione przez tureckich imigrantów jest döner kebab, który szybko stał się jednym z najbardziej popularnych dań typu - fast food - w Berlinie. Cieniutkie plastry mięsa, według oryginalnej receptury są z jagnięciny, często zastąpione mięsem z kurczaka, cielęciny lub wołowiny, podane ze świeżymi, chrupiącymi warzywami, zawinięte w pieczywo typu flatbread. Do tego obowiązkowo ciepły sos ziołowy, czosnkowy lub jogurtowy. Döner kebab uważany jest za tradycyjną potrawę berlińską. Roczna sprzedaż w Niemczech wynosi 2,5 mld. kebabu. Bez wątpienia do tak dużej sprzedaży przyczynia się społeczność turecka mieszkająca w Niemczech.

Pora zacząć dzień od śniadania. Dla większości berlińczyków, to ważny posiłek, nie zawsze spożywany w domu. Większość punktów gastronomicznych otwartych jest od wczesnych godzin porannych oferując klientom smaczne zestawy śniadaniowe, na wynos lub na miejscu.

 

W Berlinie pieczywo należy do podstawowych produktów. Berlińczycy mają do dyspozycji różnorodne chleby i bułki. Roggenmischbrot, czyli chleb pszenny, roggenbrot - chleb żytni, bajgle, precle, chleb tostowy, biały, ciemny, z ziarnami słonecznika, z pestkami dyni. Przy takim wyborze nic dziwnego, że berlińczycy uwielbiają pieczywo.

Precle

Precle obok chleba stanowią symbol niemieckiego pieczywa, a o poważnym podejściu Niemców do tego zagadnienia świadczy m.in. otwarcie w 1955 roku pierwszego na świecie Muzeum Kultury Chleba w Ulm, w południowych Niemczech, w kraju związkowym Badenia-Wirtembergia.

 

 

Obok piekarzy duże pole do popisu mają cukiernicy. Berliński Pfannkuchen, to puszysty pączek z marmoladą zrobiony ze słodkiego ciasta drożdżowego, smażonego na głębokim tłuszczu. Ten sam pączek w innych regionach kraju nosi nazwę Berliner, zaś Pfannkuchen, to nazwa naleśnika.

Ich bin ein Berliner ("jestem berlińczykiem") - cytat z przemówienia Johna F. Kennedy'ego z 26 czerwca 1963 wygłoszonego w Berlinie podczas pierwszej wizyty prezydenta Stanów Zjednoczonych w Niemczech. Prezydent mówiąc te słowa chciał wyrazić swoją solidarność z mieszkańcami Berlina Zachodniego. Poprawne zdanie powinno brzmieć "Ich bin Berliner", bez użycia rodzajnika nieokreślonego, tak więc zdanie wypowiedziane przez Kennedy'ego zostało zrozumiane jako "Jestem berlińskim pączkiem". Dla ścisłości przypomnę: w Berlinie pączek nosi nazwę Pfankuchen.

Pośród różnorodnych cukierniczych wypieków mamy do dyspozycji ciasta pochodzące zarówno z różnych regionów Niemiec, jak i z różnych stron świata. Bez wątpienia najbardziej znanym tortem jest Schwarzwälder Kirschtorte - to szwarcwaldzki tort wiśniowy, zwany czarnym lasem. Z Austrii przywędrował strudel jabłkowy Apfelstrudel - gorące ciasto z jabłkami podawane w większości kawiarni w Berlinie. Jest jeszcze  Pflaumenkuchen - placek ze śliwkami, Quark-Streuselkuchen - sernik z kruszonką.

Właściwie skoro opisałam już torty i ciasta, to powinnam zakończyć swoją kulinarną wędrówkę, ale...  nic podobnego, bez golonki i kiełbasek nie ma kuchni niemieckiej :) I całe szczęście!

Wśród typowych regionalnych potraw kojarzonych z niemiecką kuchnią jest absolutnie Eisbein - golonka podawana z kapustą kiszoną, często z dodatkiem puree z grochu.

W Berlinie kioski z jedzeniem sprzedają najczęściej różnorodne parówki lub kiełbaski - Currywurst, Weisswurst, Frankfurter Würstchen.

Weisswurst - Weißwurst  - biała kiełbasa parzona o specyficznym białym kolorze, z mięsa cielęcego z dodatkiem słoniny, w cienkim jelicie wieprzowym. Biała barwa kiełbasek spowodowana jest tym, że podczas peklowania nie stosuje się azotynów. Różnica między Weisswurst, a naszą białą kiełbasą jest zasadnicza. Głównym surowcem w białej kiełbasie jest wieprzowina z przyprawami: czosnkiem, majerankiem, pieprzem. W niemieckiej kiełbasie wieprzowina jest jedynie surowcem pobocznym, głównym składnikiem jest cielęcina wzbogacona o przyprawy: cebulę, pietruszkę, cytrynę i pieprz.

Frankfurter Würstchen, czyli frankfurterki, to chyba najbardziej znane specjały kuchni niemieckiej, znane już od XIII wieku. W Berlinie podawane są z sałatką ziemniaczaną, z ciemnym chlebem, z dodatkiem słodkiej musztardy i ketchupu.

Currywurst - tradycyjna niemiecka kiełbaska wieprzowa, grillowana i doprawiona znaczną ilością curry. Pokrojona w plasterki lub serwowana w całości. Niekiedy dodaje się do niej sos pomidorowy również doprawiony curry. Kiełbaski tradycyjnie serwowane są na papierowych tackach. Currywurst wymyśliła w 1949 r. Herta Charlotte Heuwer, niemiecka restauratorka, która po kilku latach opatentowała swój wynalazek. W Berlinie znajduje się Muzeum Currywurst w pobliżu Checkpoit Charlie. 

 

 

Popularność ziemniaka sprawia, że można je znaleźć w przeróżnych kombinacjach sałatkowych, smażone i pieczone jako dodatek do mięsa lub ryb. 

Kartoffelsalat - ugotowane ziemniaki z drobno pokrojonym ogórkiem z sosem z oleju, octu i przypraw. 

Bratkartofle - prosta potrawa ziemniaczana. Ugotowane ziemniaki kroi się na małe kawałki, smaży na patelni i podaje najczęściej z kwaśnym mlekiem lub jajkiem sadzonym.  

Kartoffelsuppe - najbardziej klasyczna kartoflanka z warzywami, kiełbasą i boczkiem.

Ziemniaki i kapusta, to tylko maleńki fragment bogactwa warzyw i owoców dostępnych przez cały rok. W Berlinie działa wiele bazarów i targowisk. Szczególnie polecam licznie odwiedzany przez mieszkańców i turystów Markthalle Neun (wcześniejsza nazwa: Markthalle IX) na Kreuzbergu - olbrzymia hala targowa, powstała w 1891 roku, która oferuje wiele gatunków pieczywa, owoce i warzywa, mięsa, wędliny, ryby i owoce morza, oleje i oliwy, przyprawy, piwa i nalewki domowej roboty i wiele, wiele produktów z upraw ekologicznych. Targ działa od piątku do niedzieli, co czwartek organizowany jest Street Food Thursday - raj dla smakoszy www.markthalleneun.de 

Donut

W Berlinie działa mnóstwo barów, pubów, restauracji oraz innych punktów gastronomicznych. Wiele restauracji rekomendowanych przez Przewodnik Michelina zasługuje na uwagę. W ciągu dnia warto znaleźć chwilkę na odwiedzenie jednej z wielu kawiarni. Dobra kawa, dobre ciastko np. donut - pączek wykonany z ciasta drożdżowego i usmażony w głębokim tłuszczu, pokryty lukrem  lub glazurą czekoladową.

W Berlinie miłośnicy piwa mają spory wybór lokalnych marek: Berliner Kindl, Berliner Pilsner, Schultheiss, Berliner Weisse (piwo o białym kolorze), Weizenbier. Niemiecka piwa są wegańskie, to znaczy, że do ich produkcji nie stosuje się surowców pochodzenia zwierzęcego. Każdego roku w Berlinie odbywa się Festiwal Piwa.

Ciekawostką jest łączenie piwa z sokiem bananowym. Cab Banana - Bananenweizen najlepiej smakuje z piwem pszenicznym. Smak banana dobrze łączy się ze świeżym smakiem piwa pszennego dodając mu niewielką słodycz. Banana Beer pojawił się na rynku w 2009 r.

Inny napój, spotykany w Polsce tylko w wybranych marketach, Spezi jest połączeniem oranżady z colą. Podobnie jak inne napoje typu cola Spezi zawiera kofeinę. Inne składniki to woda, cukier, kwas węglowy, sok pomarańczowy lub sok z cytryny.

W latach 90. Coca-Cola Company wprowadziła na rynek niemiecki napój o nazwie Mezzo Mix. Jest to połączenie zwykłej Coca-coli z sokami. Smakują jak Coca-cola zmieszana z Fantą o smaku pomarańczowym lub cytrynowym. Od 2007 r. funkcjonuje również wersja niesłodzona.

Delikatesy

Spacerując po berlińskich ulicach, zaglądając do sklepów z pamiątkami, nie raz natkniemy się na maskotkę misia. Obrazki, magnesy na lodówkę, notesy, ołówki, maskotki - wszędzie misie. Dlaczego? Odpowiedź jest prosta - Niedźwiedź jest symbolem Berlina. Herb miasta przedstawia czarnego niedźwiedzia z czerwonymi pazurami i z wysuniętym językiem.

Currywurst

Składniki:

• 4 kiełbaski pokrojone w plasterki
• 1 cebula
• 2 ząbki czosnku
• 400 g pomidorów z puszki bez skóry
• 40 g koncentratu pomidorowego
• 1 łyżeczka curry
• 2 łyżeczki cukru
• 1 łyżka octu winnego
• olej do smażenia

Przygotowanie: 

1. Na patelni smażymy pokrojoną drobno cebulę, dodajemy plasterki kiełbasy i smażymy, aż będą chrupiące.
2. Z pomidorów i koncentratu przygotowujemy sos: dodajemy curry, cukier, ocet winny i przeciśnięty przez praskę czosnek.
3. Sosem zalewamy kiełbasę i jeszcze chwilę smażymy. 
4. Kiełbaski podajemy z pieczywem lub frytkami oraz z sałatką ziemniaczaną Kartoffelsalat.