Dzień Kuchni Podhala (Polska)

 

Dzień Kuchni Podhala

W dniu dzisiejszym zajrzymy do regionalnej kuchni podhalańskiej. 13 grudnia to Dzień świętej Łucji. W górach wierzono, że patronka światła – św. Łucja daje dar i możliwość prognozowania pogody na nadchodzący rok. Dzień świętej Łucji oraz jego wigilia to okres szczególnej aktywności czarownic i złych mocy. Według ludowej tradycji podhalańskiej jest to najkrótsza noc w roku. Tego dnia możemy przepowiedzieć pogodę na cały następny rok. Przez dwanaście dni uważnie obserwowano warunki atmosferyczne. Każdy dzień oznaczał kolejny miesiąc następnego roku.

Podhale to region kulturowy góralski w południowej Polsce u północnego podnóża Tatr, w dorzeczu górnego Dunajca. Stanowi część Małopolski. Podhale zajmuje środkową część Kotliny Podhala, na południu wkracza w Tatry. Nazwa Podhale upowszechniła się dopiero w XIX wieku i pochodzi od określenia „hale” – wysoko położone górskie pastwiska, z którymi utożsamiano wówczas Tatry. Oznacza tereny, położone u stóp masywu Tatr.

Smaki Podhala możemy najlepiej poznać wybierając się szlakiem kulinarnym przebiegający przez teren. Projekt turystycznego szlaku kulinarnego powstał w 2013 i ma na celu wypromowanie rozwoju lokalnej przedsiębiorczości i przetwórstwa podhalańskiego. Skupia lokale gastronomiczne, hotele i gospodarstwa agroturystyczne, które serwują potrawy regionalnej kuchni, m.in. sery (oscypki), jagnięcinę podhalańską, śliwowicę, czy pstrągi. Szlak prowadzi przez miejscowości i gminy: Zakopane, Biały Dunajec, Bukowina Tatrzańska, Kościelisko, Poronin i Szaflary.

 

A co nas czeka, między innymi:

• Bryndza podhalańska to ser wytwarzany z mleka owczego lub owczego i krowiego. Tradycyjna bryndza podhalańska jest wyrabiana na Podhalu. Jest to miękki ser podpuszczkowy z mleka owczego. Ma intensywny, słony smak, biały kolor, konsystencję gładką, ziarnistą lub grudkowatą. Bryndza podhalańska jest pierwszym polskim produktem spożywczym, który został zarejestrowany jako regionalny przez Komisję Europejską. W Unii Europejskiej może być wytwarzany tylko w określonym regionie Polski. Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych w dniu 28 września 2005 roku w kategorii Produkty mleczne w woj. małopolskim.
• Bundz, bunc, ser klagany to ser z mleka owczego, produkowany głównie na Podhalu, w zachodniej części Podbeskidzia i Beskidzie Śląskim. Proces produkcji bundzu wygląda tak samo jak wytwarzanie oscypków. Zlane do naczynia mleko „klaguje” się, czyli doprowadza do ścięcia białka przez enzymy zawarte w podpuszczce (klagu). Powstały skrzep serowy parzy się następnie przez kilka minut w temperaturze około 70 °C. Ser odcedza się na płótnie w postaci dużych brył. Najsmaczniejszy jest bundz z wiosennego wypasu owiec, tradycyjnie uważany za przysmak – ma on nawet swoją zwyczajową nazwę: bundz majowy. 10 października 2005 roku bundz został wpisany na listę produktów tradycyjnych a ser klagany 9 maja 2006 r. w kategorii Produkty mleczne w województwie śląskim.
• Hałuski – nieregularne, poszarpane kluski. Na śniadanie podawano je z mlekiem, na obiad jako dodatek do gulaszu i pieczeni, na kolacje ze skwarkami. Hałuski, gałuszki, haluszki – ziemniaczane kluseczki, danie regionalne wielu kuchni wschodnioeuropejskich, w tym kuchni góralskiej. Kluseczki przyrządza się z tartych ziemniaków, mąki oraz soli.
• Kwaśnica – tradycyjne danie polskiej kuchni góralskiej; zupa przygotowywana z kiszonej kapusty i mięsa, spożywana zwykle z ziemniakami lub chlebem. 
  

• Moskole – o placki o grubości 1 cm, podawane z masłem, bryndzą i wędzoną słoniną, pieczone na rozgrzanej blasze. Pospolita potrawa górali północnej strefy Zachodnich Karpat. Znane pod tą nazwą głównie na Żywiecczyźnie, Orawie, Podhalu i Spiszu. Robiono je z ciasta przaśnego, pieczono bez użycia tłuszczu. Na Podhalu, górzystych terenach uprawiano owies, ziemniaki oraz kapustę. To właśnie z tych produktów przygotowywana była słynna na całym Podhalu potrawa o nazwie moskol. Robiono je z ciasta przaśnego (tj. niezakwaszonego i niesolonego), pieczono bez użycia tłuszczu. Spożywano samodzielnie lub z dodatkiem kwaśnicy, kapusty, popijając żętycą.

• Oscypek (oszczypek) – Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych w dniu 28 września 2005 roku w kategorii Produkty mleczne w województwie woj. małopolskim. Oscypek ma lekko słony wyraźny zapach wędzenia, pachnie dymem. To produkt w kształcie osełki, dwustronnego stożka, a środkowa cześć jest walcowata. Oscypek jest bardzo starym wyrobem pasterzy wołoskich. Przywędrował na Podhale razem z całą kulturą wołoską.

• Redykołka (redyktawka) – Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych w dniu 10 października 2005 roku w kategorii Produkty mleczne w województwie woj. małopolskim. Redykołka jest lekko kremowa, przy skórce nieco ciemniejsza. Charakteryzuje się zapachem i posmakiem wędzenia oraz pikantnym, lekko słonym smakiem, będącym wynikiem moczenia sera w solance.
• Żentyca – Produkt został wpisany na listę produktów tradycyjnych w dniu 28 września 2005 roku w kategorii Produkty mleczne w województwie woj. małopolskim. Jest to produkt płynny. Żentyca jest trwale związana z historią wypasu owiec oraz tradycją Podhala. Jej wytwarzanie jest nierozerwalnie związane z produkcją jednego z najsłynniejszych serów Oscypka.